Maurello
Chrozophora tinctoria
Euphorbiaceae
Noms en français : Tournesol des teinturiers, Croton des teinturiers.
Descripcioun :La maurello es uno Euphorbiaceae que douno d'èr pulèu à l'erbo-di-toro, Heliotropium europaeum, subretout que trachis dins li champ e flouris peréu à la fin de l'estiéu. Li flour masclo e femello soun desseparado. Se recounèis à si fru en boulo, cubert de berrugo e à si péu estela (fotò).
Usanço :Emé la planto se fasié la tenchuro de viro-soulèu que servié à l'Age-Mejan à l'enluminamen di libre e tambèn pèr acoulouri lou manja. D'efèt chanjo de coulour, passo de blu à rouge, quouro lou mitan es acide (pèr acò se boutié li boursèu dins la pisso). Acò se retrobo dins lou papié Tournesol qu'utiliso la chimìo.
Port : Erbo
Taio : 10 à 40 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Chrozophora
Famiho : Euphorbiaceae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Champ
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterranenco-Touranieno
Ref. sc. : Chrozophora tinctoria (L.) A.Juss., 1824
Ile-de-mar
Pancratium maritimum
Amaryllidaceae Liliaceae
Àutri noum : Muguet-de-mar, Ile-sóuvage, Campaneto.
Noms en français : Lys de mer, Lis des sables.
Descripcioun :L'ile-de-mar es uno poulido planto de sablo que trachis en ribo de mar. Se recounèis à sa flour (emé uno corolo di douge dènt) d'un biais eisa. Sènt qu'embaumo. Lou poudrés recounèisse peréu à la debuto de la primo à si fueio envertouiado ; aquésti fueio crèbon l'estiéu e se retrobon dessecado au pèd de la planto. Li grano soun negro e sèmblon de carboun de bos.
Usanço :Es uno planto empouisounanto que caup proun d'alcalouïdo dangerous. Èro couneigudo de la farmacìo greco (pankration = "touto puissanço") qu'èro emplegado pèr purga lou cors. Fau saupre qu'à d'ùni prouprieta alucinougèno.
Port : Erbo
Taio : 20 à 60 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Pancratium
Famiho : Amaryllidaceae
Famiho classico : Liliaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 4 à 13 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0
Aparado :
Vo
Remarco : Meno aparado
Juliet à Nouvèmbre
Liò : Mar
- Sablo
- Duno
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Pancratium maritimum L., 1753